CESÁREO AMEZAGA UMARAN
- Cinturón de Hierro
- 17 may
- 2 Min. de lectura
El hombre de la fotografía es CESÁREO AMEZAGA UMARAN, GUDARI voluntario del BATALLÓN SAN ANDRÉS, con número 74.530, y veterano y testigo de los combates de Kanpazar, Sollube y Jata, entre otros.
Cesáreo fue durante la contienda enlace del comandante Gorroñogoitia, en la plana mayor de la unidad. Hace 88 años, por estas fechas se desarrollaba la batalla del MONTE JATA (598 m), altura cercana al municipio de BAKIO. El batallón San Andrés pertenecía a la 9ª Brigada de Euzkadi del comandante Valeriano Marquina y cubría las posiciones centrales del monte Jata, enlazando por su flanco izquierdo con el batallón Itxasalde y por el derecho con el batallón Disciplinario. Los bombardeos comenzaron el 12 de mayo arrasando con bombas incendiarias las posiciones vascas republicanas. La artillería multiplicaba sus efectos mortales haciendo saltar en miles de pedazos las rocas de la montaña. Los ataques de infantería comenzaron el día 14 de mano de la Brigada Mixta Flechas Negras. La resistencia fue dura durante tres días. Finalmente, el 17 por la tarde la 9ª brigada vasca fue relevada por la 2ª brigada expedicionaria santanderina, la cual, ante la dura envestida del ejército franquista perdió la posición y hubo de replegarse.
Esa noche del 17 de mayo, Cesáreo y varios de sus compañeros pernoctaron en la pequeña escuela de ARMINTZA, edificio que aún perdura, para enterarse dos días después de que las banderas enemigas ya ondeaban en Jata. Se les movilizó para un contraataque que les permitiera recuperar la posición, más por asuntos que no comprendieron, el Estado Mayor vasco finalmente renunció a llevar a cabo la operación.
También por esas fechas los defensores de Euzkadi perdían el monte Bizkargi. Cada vez el camino hacia Bilbao se acortaba más para los atacantes franquistas.
------------
Argazkiko gizonaCesáreo Amezaga Umaran da, San Andres batailoiko gudari boluntarioa, 74.530 zenbakiarekin, eta, besteak beste, Kanpazar, Sollube eta Jatako borroketako beteranoa eta lekukoa.
Zesareo, guduan, Gorroñogoitia komandantearen arteko izan zen, unitateko burutza nagusian. Duela 88 urte, garai hartan, Jata mendiko (598 m) bataila egin zen, Bakiotik gertu. San Andres batailoia Valeriano Markina komandantearen 9. Euzkadiko Brigadakoa zen eta Jata mendiaren erdiko posizioak estaltzen zituen, ezkerraldetik Itxasalde batailoiarekin eta eskuinaldetik Diziplina batailoiarekin lotuz. Bonbardaketak maiatzaren 12an hasi ziren, euskal errepublikar posizioak su-bonbekin suntsituz. Artilleriak efektu hilgarriak ugaltzen zituen milaka puskatan mendiko arrokak jauzika. Infanteriako erasoak 14an hasi ziren, Gezi Beltzak Brigada Mistoaren eskutik. Erresistentzia gogorra izan zen hiru egunez. Azkenik, hilaren 17an, Santanderko 2. espedizio-brigadak 9. euskal brigada ordezkatu zuen. Gudaroste frankistaren eraso gogorraren aurrean, posizioa galdu zuen eta atzera egin behar izan zuen.
Maiatzaren 17ko gau hartan, Cesáreok eta bere ikaskide batzuek Armintzako eskola txikian eman zuten gaua, oraindik ere irauten duen eraikinean, eta bi egunera etsaien banderak Jatan zeudela jakin zuten. Kontraeraso baterako mobilizatu zituzten, posizioa berreskuratu ahal izateko, are gehiago ulertu ez zituzten kontuengatik, Euskal Estatu Nagusiak azkenean uko egin zion operazioa egiteari.
Garai hartan ere, Euzkadiko defendatzaileek Bizkargi mendia galdu zuten. Bilborako bidea gero eta laburragoa zen erasotzaile frankistentzat.




Comments